خبرنگاران عزیز روزتان مبارک قلم تان مانا باد

 
لازمه خبرنگار خوب بودن، داشتن علم و دانش، تجربه و جسارت است تا در کنار آن با سرعت، دقت و صحت، که سه اصل مهم در کار خبری است بتواند موفق عمل کند.
 
 
ایران خبر- حرفه ای خبر حرفه بسیار سخت و دشوار است. هر کسی این شغل را انتخاب می کند صرفا به دلیل عشق و علاقه ای که دارد وارد این حوزه کاری می شود.  کار خبرنگار، انعکاس رخدادهایی است که قابلیت خبرشدن و اطلاع رسانی به جامعه را دارد. لازمه خبرنگار خوب بودن، داشتن علم و دانش، تجربه و جسارت است تا در کنار آن با سرعت، دقت و صحت، که سه اصل مهم در کار خبری است بتواند موفق عمل کند. نام گذاری روز خبرنگار در هفدهم مرداد ماه سال 1377، محمود صارمی خبرنگار خبرگزاریِ جمهوری اسلامی، به همراه هشت نفر از اعضای کنسولگری ایران در مزار شریف افغانستان به دست گروهک تروریستی طالبان به شهادت رسید. به همین مناسبت، شورای فرهنگ عمومی، هفدهم مرداد ماه هر سال را به عنوان «روز خبرنگار» نامگذاری کرد. حرفه خبرنگارى خبرنگار کسى است که با اتکاء به ذوق و استعداد شخصي، پس از گذرانيدن دوره آموزش تخصصى و همچنين با توجه به مسئوليت اجتماعى که اين حرفه بر عهده او مى‌گذارد، وظيف کسب، تهيه، جمع‌آورى و تنظيم 'اخبار' و انتقال آنها را از طريق وسايل ارتباط جمعى (مطبوعات، راديو، تلويزيون و خبرگزاري) به مخاطبان بر عهده دارد.    پيش از آنکه فردى حرفه روزنامه‌نگارى را انتخاب کند، لازم است ويژگى‌هاى حرفه خبرنگارى و روزنامه‌نگارى را بشناسد تا از روى آگاهى به آن روى آورد. در سال ۱۹۷۸ از سوى سازمان يونسکو (سازمان آموزشي، علمى و فرهنگى ملل متحد)، اعلاميه‌اى راجع به نقش رسانه‌هاى جمعى در تقويت صلح جهانى و تفاهم بين‌المللى به تصويب رسيد. در اين اعلاميه ، لزوم تربيت اخلاقى و اجتماعى روزنامه‌نگاران ارائه شد. ایم یکی از مهم ترین اصولی است که هر خبرنگار باید در کارش رعایت کند. اخلاق خبرنگاری از اهمیت بالایی در حرفه برخوردار است.   در اين مجموعه، آزادى مبادله اخبار و اطلاعات، يک حق اساسى تلقى شده و دستورالعمل‌هاى اخلاقى براى کليه کسانى که در جمع‌آورى و کسب و نشر و تفسير اخبار و اطلاعات شرکت دارند، وضع شده است. در اين اعلاميه، ضمن تأکيد بر منشور جهانى ۱۹۴۸ سازمان ملل متحد، تصريح شده است که براساس اين قوانين، خبرنگاران مطبوعات بايد منتهاى درجه، کوشش کنند تا اخبار و اطلاعاتى که در اختيار عموم مى‌گذارند صحيح، دقيق و معتبر باشد. خبرنگاران و سردبيران بايد در صحت اخبارى که به‌دست مى‌آورند تحقيق و تعمق کنند. خبرنگاران نبايد حقيقتى را تعمداً تحريف يا مخدوش کنند و همچنين هيچ نوع مطلبى را نبايد از نظر مردم مکتوم نگه دارند.   اصول اخلاقى حرفه روزنامه‌نگارى مقرر مى‌دارد که روزنامه‌نگاران در هر مرحله و مقامى که باشند بايد به خير و مصلحت جامعه ايمان کامل داشته باشند. کوشش براى تأمين منافع شخصى و کوشش براى پيش بردن مقاصد خصوصى که با مصلحت جامعه سازگار نباشد، خلاف اصول و آئين‌ اخلاقى روزنامه‌نگارى است. تخطئه مردم و تهمت و افتراء به اشخاص از جمله جرائم بزرگ حرفه روزنامه‌نگارى است. براساس قطعنامه‌هاى سازمان ملل متحد، سرقت ادبى و انتساب اخبار و عقايد و تأليفات ديگران به‌خود نيز جرم مطبوعاتى محسوب مى‌شود. حسن نيت به جامعه اساس و پايه روزنامه‌نگارى مطلوب است. خبرنگار نباید هر آنچه دلخواه خودش هست را با قلمش بیان کند بلکه باید هر آنچه را می بیند و می شنود به مخاطبانش انتقال دهد. خبرنگار نباید سرقت خبری کند و آن را به نام خود ثبت کند چرا که هم جرم محسوب می شود و هم بی  اخلاقی در این حرفه.
 
حرفه خبرنگاری، باخبر سر و کار دارد و آن را به شیوه های گوناگون به مخاطبان خود می رساند. این خبر، باید ویژگی هایی داشته باشد تا مورد توجه بینندگان، شنوندگان و خوانندگان قرار گیرد. خبر خوب، خبری است که درست، روشن و جامع باشد. اگر خبر درست نباشد، مردم اندک اندک به خبررسان شک می کنند و منبع خبری خود را تغییر می دهند. در قرآن کریم هم می خوانیم: «اگر فاسقی برایتان خبری آورد، بدون تحقیق حرفش را نپذیرید». نیز خبر باید با صراحت و روشنی، و به دور از ابهام و کنایه به دست مخاطب برسد. هم چنین خبری کامل است که به پرسش هایی که برای مخاطبانِ خبر به وجود می آید، پاسخ بدهد.   به طور کلی خبرنگار در محل وقوع رویدادها، چشم و گوش رسانه و چشم و گوش مردم است. او باید با استفاده از ویژگی های خدادادی و نیز خصوصیاتی که در دوره های آموزشی دیده، به کشف حقیقت ها بپردازد و آن را در کمترین زمان به مخاطبان خود برساند. خبرنگار خوب، خبرنگاری است دارای این ویژگیها باشد :   یکی از  ویژگی های مهم خبرنگار، داشتن عشق و علاقه به خبرنگاری است. کسی باید وارد عرصه جذّاب و در عین حال پر مخاطره خبرنگاری شود که ضمن داشتن این استعداد ذاتی، از هنر واژه گزینی، شمّ خبری، حوصله زیاد و نگاه موشکافانه و دقیق نیز برخوردار باشد و با پرهیز از احساسات، بکوشد رویدادها را همان طور که اتفاق افتاده منتشر کند، نه آن طور که خود می خواسته اتفاق بیفتد.   سرعت در تصمیم گیری و انتقال سریع و به موقع اخبار، از ویژگی های اساسی خبرنگاری است. حساسیت کار اطلاع رسانی، نیاز مخاطبان به دانستن سریع و به موقع خبرها برای اتخاذ تصمیم درست و نیز افزایش رسانه ها و رقابت میان آن ها، بر ضرورت «سرعت» در کار خبررسانی افزوده است. کمترین تعلل در انعکاس سریع رویدادها، به کاهش اعتبار رسانه و در ادامه، مرگ رسانه و بی خاصیت شدن آن می انجامد. البته باید توجه داشت که هیچ گاه نباید سرعت انتشار را جانشین صحت و درستی خبر کرد؛ زیرا دروغ پراکنی، در نهایت به ضرر کمپانی خبری خواهد بود و اعتماد مخاطبان را به رسانه کاهش خواهد داد.
 
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در حدیثی فرموده است: «حق را بگو و در راه خدا از ملامت هیچ ملامت گری نهراس». ویژگی حق محوری، حق طلبی و حق گویی، از مهم ترین ویژگی های یک خبرنگار موفق و خداترس است. در مقابل، سخن چینی، بدگویی و به جان هم انداختن مردمان، از ویژگی های نکوهیده ای است که هر انسان عاقلی از آن ها بیزاری می جوید. پس چه نیکوست که صاحبان بنگاه های خبری و نیز خود خبرنگاران، همواره به دنبال واقعیت باشند و از جنجال آفرینی و بد کردن مردم با هم بپرهیزند.  
در کنار همه تبریک‌هایی که این روزها به خبرنگاران گفته می‌شود، جای تبریک به گروهی که با دوربین خود سال‌هاست به‌دنبال ثبت حقیقت و نمایش مستندی ارزشمند از آن هستند خالی است؛ عکاس‌هایی که هر سال تعدادی از آن‌ها جان خود را در راه وظیفه‌شان از دست می‌دهند.
در این میان، کسانی هم هستند که نوع دیگری از خبرنگاری را تجربه می‌کنند. دوربین به دست‌هایی که به جای قلم و کاغذ، از قاب دوربین اتفاق‌ها را روایت می‌کنند، روایتی مستند و نزدیک به واقع، آنچه را که آن‌ها با مخاطب به اشتراک می‌گذارند، چه بسا تأثیرگذارتر و ارزشمندتر خواهد بود. هر سال، بسیاری از عکاسان خبری جان خود را در راه انجام وظیفه‌شان از دست می‌دهند. طی سال‌های گذشته با افزایش بحران‌ها و ناامنی‌ها و گسترش جنگ در دنیا، بخصوص در منطقه‌ی خاورمیانه، آمار کشته‌شدگان از میان عکاسان مستند و خبری، افزایش چشمگیری داشته است. با این حال رسانه‌های مطرح دنیا سعی کرده‌اند در وقایع مهم و حوادث مربوط به جنگ‌ها و ناآرامی‌ها، عکاس‌هایی را به مناطق خطرناک اعزام کنند، چون از تأثیر عکس و تصویر وقایع در دنیای امروز مطلع‌اند و می‌دانند داشتن یک تصویر مستند از یک حادثه، چقدر مهم است. عکاس‌ها و خبرنگارها هنوز و با گذشت سال‌ها، آسیب‌پذیرترین افراد در جریان وقایع خشونت‌آمیر در مناطق جنگی هستند و هنوز هم نهاد و سازمانی به‌صورت رسمی پیگیر آنچه که برای آن‌ها اتفاق می‌افتد، نیست.